Profesjonalne podejście do nadwrażliwości skóry

Co rozumiemy przez nadwrażliwość skóry?
Dla przypomnienia – przywołując pojęcie nadwrażliwości, należy przypomnieć inne, mianowicie pojęcie podłoża. Nadwrażliwość bowiem nie pojawia się ot, tak sobie. Pewne symptomy pojawiają się na ogół już od dzieciństwa i są charakterystyczne dla typu reakcji osoby nadwrażliwej.
Jest to, można powiedzieć, nadaktywność całego organizmu wynikająca z czynników egzo- i endogennych (zewnętrznych i wewnętrznych). W efekcie zdolność jednostki do dostosowania się do otoczenia jest osłabiona, co oznacza, że nadwrażliwa osoba ma „przepuszczalne granice”, pozwalające przepływać i dobrym, i złym substancjom, czego skutkiem są pewne stany psychiczne i fizyczne. Próg tolerancji jest obniżony. Skóra, jako organ najbardziej powierzchniowy, bardzo często jest obiektem tych zmian fizjologicznych.
Prawidłowy stan skóry odzwierciedla homeostazę organizmu, jego zdolność do wypełniania funkcji obronnych wobec otoczenia. Skóra jest naszą pierwszą, zewnętrzną linią obrony, pełniącą wiele różnych funkcji, ale także odzwierciedlającą nasz stan psycho-emocjonalny.
Często spotykane u niektórych osób zaczerwienienie skóry (rumieńce) spowodowane jest tym, że skóra jest mocno narażona na niekorzystne bodźce. Może na nie reagować zaczerwienieniem, opuchlizną, świądem i uczuciem pieczenia. Są to najczęściej reakcje o charakterze zapalnym.
Nadwrażliwość skóry diagnozuje się na podstawie powtarzalności tych reakcji. Świadczą one o przesadnej wrażliwości, nadmiernej reakcji obronnej organizmu wobec czynników, na które skóra normalna w większości przypadków reaguje dobrze.

Przyczyny nadwrażliwości skórnej
Są one bardzo liczne. Przyczyny należy rozpatrywać w sposób zintegrowany, stosując podejście wielodyscyplinarne, najbardziej globalne jak to możliwe.
Nasze zdrowie zależy od prawidłowego funkcjonowania organizmu, a każda funkcja czy aktywność poszczególnych organów powinna być normalna, poprawna.
Równowaga organizmu nie jest możliwa inaczej niż przez fizjologiczne zbalansowanie psychiki, układu odpornościowego, trawiennego i hormonalnego.
Kiedy zaburzenia o charakterze zapalnym dotykają skórę w sposób powtarzalny, należy mówić o nadwrażliwości skóry. Jej przyczyny mogą być egzogenne: zanieczyszczenie środowiska, nadmierna ekspozycja na słońce, na skrajne temperatury (zbyt wysokie lub zbyt niskie), stosowanie nieodpowiednio dobranych kosmetyków, chlorowana woda w basenie. Są też przyczyny endogenne, czyli zaburzenia w obrębie któregoś z wcześniej wymienionych układów. Jeśli chodzi o psychikę, emocje takie jak złość czy wielki strach są skorelowane z występowaniem pewnych zaburzeń skórnych. Dorośli i dzieci są na równi narażeni na nadmiernie stresujące sytuacje, gwałtowne emocje, zamartwianie się. Bardzo wiele energii związanej z tymi negatywnymi emocjami kumuluje się w pewnych strefach i wywołuje ich zaburzenia – na przykład w wątrobie, pęcherzyku żółciowym, jelitach.
Jeśli organizm jest dość mocny, by się bronić, odsyła ten nadmiar energii na peryferie, czyli do skóry właśnie.
Godnym uwagi jest fakt, że niedobory pewnych substancji odżywczych, takich jak magnez, kobalt, krzem i cynk, stanowią podstawę rozwoju egzemy i innych dermatoz.
Jeśli chodzi o fizjopatologię, przepuszczalna bariera skórna nie stanowi już ochrony przed czynnikami zewnętrznymi, upośledzona jest też wymiana między środowiskiem zewnętrznym a wewnętrznym.
Nadmierna przepuszczalność skóry wynika z pewnych zaburzeń w warstwie łączącej skórę właściwą z naskórkiem oraz utraty spójności warstwy rogowej. Przez tak osłabioną barierę czynniki patologiczne przenikają z łatwością i wywołują różne niekorzystne zjawiska.

Pielęgnacja skóry wrażliwej w gabinecie: analiza wybranych objawów
Pokrzywka
W większości przypadków nadwrażliwość skóry i błon śluzowych na kontakt z pewnymi substancjami (kiwi, truskawki itp.) jest łatwa do zdiagnozowania, jednak często przyczyny wystąpienia pokrzywki są nieznane. Niektóre czynniki mogą wyjaśniać jej pojawienie się, np. zanieczyszczenie atmosferyczne, a także przewlekły i intensywny stres.
Pojawia się w obecności jakiegoś alergenu, a wrażliwość na niego często jest dziedziczona po rodzicach. Miewa postać czerwonych grudek lub pęcherzy (zwłaszcza na błonach s śluzowych).

Trądzik
Powiązany jest ze schorzeniami mieszków włosowo-łojowych, a pochodzenie tych schorzeń jest nieznane. Tutaj również życie w krajach zindustrializowanych wydaje się mieć niemałe znaczenie. Skóra trądzikowa wydziela zbyt wiele sebum, czego przyczyną jest nadwrażliwość receptorów komórkowych gruczołów łojowych na męskie hormony (androgeny).

Brodawki
Są to łagodne guzki pochodzenia wirusowego, związane z zakażeniem skóry wirusem HPV (Human Papilloma Virus) – brodawczaka ludzkiego.
Wirus ten kolonizuje skórę poprzez lukę w barierze ochronnej (np. drobne skaleczenie) i zasiedla organizm osoby o osłabionej odporności.

Przyjmując klienta z objawami nadwrażliwości skóry, należy zapewnić mu spokój, odprężenie i atmosferę wzbudzającą zaufanie. Trzeba bowiem pamiętać, że nadwrażliwość tych osób na bodźce zewnętrzne, takie jak zapachy, hałas, uczulające substancje itd., może negatywnie wpływać na ich relacje z innymi ludźmi. Ich próg tolerancji jest obniżony, ponieważ ich bariery psychiczne i fizyczne nie spełniają swoich funkcji w pełni. Kosmetyczka musi więc mieć odpowiednio przygotowane miejsce pracy i nastawienie do takich klientów, unikać wszystkiego, co mogłoby sprowokować reakcje obronną.
Nadwrażliwe osoby na przykład nie lubią dotykania pewnych miejsc. Nawet dotyk ubrania w tych rejonach jest dla nich nieprzyjemny. Na myśl o dotyku klienci tacy odruchowo napinają mięśnie, bronią się. Jest to charakterystyczne zachowanie nadwrażliwca wobec niepokojącej sytuacji.
W takich przypadkach lepiej nie dotykać tych przeczulonych miejsc, zwłaszcza podczas pierwszego zabiegu.
Dodatkowo osoby te mają nierealistyczny obraz własnego wyglądu i ciała i reakcja na dotyk może być w związku z tym niewspółmierna. Kosmetyczka musi być na to przygotowana. Ponieważ nie zna klienta i jego historii, lepiej zachować ostrożność. Pamiętać też musi, że nasilenie objawów i ich charakter mogą być różne u różnych osób.
Jeśli jednak dotknięcie takich wrażliwych miejsc jest konieczne, kosmetyczka musi stać tak, żeby ona widziała klienta, a on ją. To pozwoli zmniejszyć stres. Podczas zabiegó manualnych i masażu palcami może wyczuć strefy większego napięcia, a dodatkowa obserwacja zachowania klienta pozwoli jej poznać go lepiej i lepiej dopasować sposób postępowania.

Florent Amsallem

Cabines nr 245

tłum. Dorota Bury