Wrażliwa skóra - Istota stosowania prawidłowo dobranych kosmetyków

© leszekglasner - Fotolia

Skóra wrażliwa charakteryzuje się nieprawidłowym funkcjonowaniem jej górnych warstw – może reagować na zmiany temperatury, wodę czy stosowane kosmetyki. Jest zaczerwieniona, może się łuszczyć, swędzieć, być ściągnięta, może pojawić się uczucie mrowienia, pieczenia czy szczypania. Objawy te skutkują wysokim poziomem dyskomfortu. Skóra wrażliwa wymaga wyjątkowej dbałości, dlatego też do jej pielęgnacji należy stosować preparaty o delikatnym działaniu: nawilżającym, łagodzącym, odtwarzającym naturalną barierę ochronną.

Skóra wrażliwa bardzo często jest sucha, co ściśle uzależnione jest od działania bariery naskórkowej i tzw. TEWL (Transepidermal Water Loss, czyli transepidermalnej utraty wody). Zachwianie działania bariery naskórkowej pojawia się w momencie, gdy ilość wody, która ucieka z naskórka, nie jest wprost proporcjonalna do jej nawodnienia. Za scalenie komórek naskórka odpowiedzialny jest cement międzykomórkowy, który bogaty jest w sterole, wolne kwasy tłuszczowe oraz ceramidy. W przypadku suchości skóry, jej nadwrażliwości ilość i skład cementu komórkowego nie znajdują się w równowadze.

Można wyróżnić trzy rodzaje skóry wrażliwej, która charakteryzuje się: redukcją bariery naskórkowej, zmianami zapalnymi skóry bądź bardzo dużą wrażliwością na działanie czynników zewnętrznych. Skóra wrażliwa bardziej od innych typów podatna na reakcje skórne pod wpływem działania np. ciepła, promieniowania UV, chemikaliów to najczęściej diagnozowany typ skóry wrażliwej. Bodźce zewnętrzne wnikają w skórę i ją podrażniają.

Skóra wrażliwa określana jest mianem subiektywnej nadreaktywności skórnej, która wykazuje intensywniejsze reakcje podczas oddziaływania między samą skórą a środowiskiem zewnętrznym, m.in. przy stosowaniu kosmetyków, pod wpływem działania temperatury, stresu. Skóra wrażliwa jest bardzo delikatna i czuła, często płytko unaczyniona, zdarza się, że towarzyszy jej problem atopii. W przypadku nadwrażliwości łatwiej ulega ona reakcjom alergicznym, miejscowym podrażnieniom i zdecydowanie dłużej się odbudowuje po agresji z zewnątrz. Z wrażliwością skóry mamy do czynienia wtedy, gdy reakcja alergiczna spowodowana jest składnikami, które u osób z innym typem skóry nie powodują reakcji alergicznej.

Szybkie tempo życia, prowadzenie niehigienicznego stylu życia, zanieczyszczone środowisko spowodowały, że coraz więcej osób boryka się z nadwrażliwością skóry. W związku z tym konsumenci coraz bardziej zwracają uwagę na skład kosmetyków, poszukują produktów do skóry suchej, atopowej, wrażliwej, łagodzących, bardzo delikatnych. Niejednokrotnie ludzie z wrażliwą skórą sięgają po preparaty do codziennej pielęgnacji rekomendowane do stosowania przez dzieci. Kosmetyki dla dzieci przeważnie oparte są na delikatnych składnikach bazowych, nie zawierają czynnych substancji aktywnych, często bogate są w emolienty o właściwościach silnie natłuszczających, nie zawierają kompozycji zapachowych. Kosmetyki takie pełnią przede wszystkim podstawową funkcję danego typu preparatu, np. szampon głównie myje, oczyszcza skórę i włosy, krem do ciała głównie natłuszcza naskórek. Nadreaktywność skóry dotyczy przede wszystkim obszaru skóry twarzy, często także skóry głowy, będącej przedłużeniem skóry twarzy, co skutkuje podobnym typem, jeżeli chodzi o ich nawilżenie i natłuszczenie.

Nadwrażliwość a łupież

Bardzo często wrażliwa skóra głowy w diagnostyce mylona jest z łupieżem. Wynika to z faktu, iż zarówno w jednym, jak i drugim przypadku pojawia się ten sam objaw, a mianowicie łuszczenie się skóry, które się zauważa, ponieważ sypie się z niej martwy naskórek. Większość ludzi uważa wtedy, że ma łupież, i sięga po szampon przeciwłupieżowy w celu jego usunięcia. Niestety, nie zawsze pomoże to w usunięciu nadmiaru obumarłego naskórka ze skóry głowy. Nadwrażliwość skóry to problem, łupież natomiast przez dermatologów zaliczany jest do chorób, obie przypadłości wywoływane są przez inne czynniki i wymagają całkowicie odmiennej pielęgnacji. Za główne przyczyny suchej, wrażliwej skóry głowy uważa się: nieprawidłową pielęgnację, stosowanie środków do stylizacji, zabiegi termiczne, skłonność skóry do suchości, atopii, odwodnienie organizmu oraz tendencję genetyczną. W celu zwalczenia problemu należy stosować preparaty silnie nawilżające skórę głowy, delikatne tzw. dermokosmetyki, produkty łagodzące. Do najczęstszych przyczyn łupieżu natomiast zalicza się: wzmożoną aktywność grzyba Pityrosporum ovale, łojotok skóry głowy, nieprawidłową pielęgnację, stres, przemęczenie i wyczerpanie organizmu, nieodpowiednią dietę – głównie wysokotłuszczową. Dieta, w której występuje nadmiar produktów wysokotłuszczowych, przeważnie występuje w okresie zimowym, gdy organizm chce wytworzyć barierę ochronną dla narządów wewnętrznych w formie zwiększonej ilości tkanki tłuszczowej. Domaga się wtedy produktów tłustych, co bardzo szybko odbija się nie tylko na wzroście wagi ciała, ale i na zmianie typu włosów na bardziej skłonne do przetłuszczania się. W celu usunięcia łupieżu stosuje się preparaty, które regulują pracę gruczołów łojowych, wykazują działanie grzybobójcze – hamując tym samym rozwój grzyba Pityrosporum ovale, oraz kosmetyki, które zawierają prebiotyki, których zadaniem jest przywrócenie równowagi mikroflory skóry głowy. Prebiotyki stanowią pożywkę dla mikroorganizmów saprofitycznych, które chronią ludzki organizm, nie stanowią jednak pożywienia dla mikroflory patogennej – w tym tej, która przyczynia się do rozwoju łupieżu. W konsekwencji następuje wzmożony rozwój mikroflory saprofitycznej kosztem mikroflory patogennej. Prawidłowe rozpoznanie źródła problemu łuszczącej się skóry jest więc kluczem do jego wyeliminowania.

Atopowe zapalenie skóry

Wzmożona wrażliwość skóry niejednokrotnie powiązana jest z AZS, czyli atopowym zapaleniem skóry. Przyczyny pojawienia się choroby nie są jednoznacznie określone. Bardzo często diagnozowana jest już w okresie dziecięcym, jednak zdarza się, że jej obecność stwierdza się dopiero w wieku dorosłym. Wyróżnia się AZS w okresie niemowlęcym, dziecięcym i w okresie życia dorosłego. Zmianami dotknięty jest obszar skóry na twarzy, łokciach, kolanach, pod kolanami, na karku, szyi i głowie. Choroba nie jest uleczalna, w jej trakcie występują okresy wyciszenia oraz reemisji, czyli nasilenia objawów. Podczas reemisji skóra staje się bardzo mocno przesuszona, podrażniona, mogą pojawić się nawet przerwania struktury naskórka, czyli rany. Skóra jest tak odwodniona, że pojawia się jej świąd o różnym stopniu nasilenia. Atopowemu zapaleniu skóry towarzyszą zmiany w fizjologii oraz budowie skóry. Same symptomy podrażnienia ustępują zdecydowanie wolniej niż u osób, u których pojawiła się reakcja alergiczna, a u których nie zdiagnozowano choroby. Wśród przyczyn atopii wymienia się czynniki środowiskowe i skłonność genetyczną. U 70% pacjentów atopowe zapalenie skóry występowało u członka rodziny. W związku z faktem, iż AZS często nie jest zdiagnozowane, przyjmuje się, że szacunkowo problem dotyczy ok. 20% populacji. Można go zatem zaliczyć do problemów cywilizacyjnych.